
عملیات حرارتی مارتمپرینگ (Martempering) یا سریع سرد کردن ناپیوسته که آن را مارکوئنچینگ نیز مینامند، مارتمپرینگ یکی از فرآیندهای حرارتی پیچیده و مهم در صنعت فلزی و مهندسی مواد است که به منظور بهبود خواص مکانیکی مواد و کاهش تنشهای داخلی انجام میشود. این فرآیند به تنظیم دماها و سرعتهای خنکشدن دقیقی نیاز دارد تا به تشکیل ساختاری یکنواخت و مورد نظر در مواد فلزی بیانجامد.این فرآیند شامل مراحل زیر است:
گرمایش: مواد فلزی به دمای آستنیتیزه شدن گرما میشوند.
ترکیب: در این مرحله، مواد به طور یکنواخت گرما میگیرند تا تمامی قسمتها به یک دمای یکسان برسند.
خنکشدن: سریع سرد کردن فولاد در روغن داغ و یا نمک مذاب تا دمایی درست بالاتر (و یا درست پایینتر) از دمای شروع تشکیل مارتنزیت (Ms). سریع سرد کردن در این مرحله باید به نحوی انجام گیرد که از تجزیه آستنیت در دماهای بالا جلوگیری شود.
تمپرکردن: نگه داشتن در محیط یاد شده تا اینکه دمای قطعه در تمام قسمتهای آن یکنواخت شود. زمان نگهداری در این دما بستگی به موقعیت نمودار TTT و ضخامت قطعه دارد. این زمان معمولا بین ۲
تا ۴ دقیقه برای هر میلیمتر ضخامت است. زمان کمتر برای حالتی است که فولاد در دماهای پایین آستنیته شود، در حالی که زمان بیشتر برای مواردی است که فولاد در دماهای بالا آستنیته شده
باشد.
سرد کردن: سرد کردن با آهنگی متوسط (معمولا در هوا) به نحوی که سطح و مرکز تقریبا همزمان سرد شده و به مارتنزیت تبدیل شوند.
بازپخت: بازپخت دادن قطعه به منظور افزایش چقرمگی
شکلهای زیر شمایی از مراحل مختلف مارتمپرینگ را بر روی نمودارTTT نشان میدهند. همانگونه که ملاحظه میشود در این شکلها، فولاد در مرحله اول سرد شدن به ترتیب تا بلافاصه قبل و بلافاصله بعد از دمای شروع تشکیل مارتنزیت سریع سرد شده است. روش دوم، اصطلاحا به مارتمپرینگ اصلاح شده موسوم است.


کاربردهای مارتمپرینگ
صنایع ابزار: در تولید ابزارهای برشی و ابزارهای صنعتی مانند متهها و انبرها، مارتمپرینگ به منظور بهبود مقاومت به خستگی و افزایش عمر ابزارها استفاده میشود.
تولید قطعات اتومبیل: در تولید قطعات اتومبیلی از جمله دندهها و آبسردکنها، مارتمپرینگ به منظور بهبود خواص مکانیکی و کاهش تنشهای داخلی استفاده میشود.